HAMPl

 രണ്ടു മാസം കാത്തിരുന്ന് കിട്ടിയ പോസ്റ്റിംഗിനു റെഫ്യൂസൽ ലെറ്ററും കൊടുത്ത്‌ അതിന്റെ ഹാങ്ങ് ഓവറിൽ ഇരിക്കുമ്പോളാണ് അപ്പൂപ്പൻതാടിയുടെ ഹംപി ട്രിപ്പിന്റെ നോട്ടിഫിക്കേഷൻ വരുന്നത്.പല തവണ പോവാൻ ആഗ്രഹിച്ച സ്ഥലമായതുകൊണ്ട് തന്നെ മറ്റൊന്നും ചിന്തിക്കാതെ ബുക്ക് ചെയ്തു. ഒന്നര മാസം മുൻപ് തന്നെ ട്രിപ്പും പ്ലാൻ ചെയ്ത് ട്രെയിൻ ടിക്കറ്റും ബുക്ക് ചെയ്ത എനിക്ക് പക്ഷെ അൻപതു രൂപ നോട്ടിന് പുറകിലെ stone chariot ആയിരുന്നു അന്ന് ഹംപി. അതിനപ്പുറം ഒരു വലിയ സംസ്കാരം,ഒരു വലിയ ചരിത്രമുറങ്ങുന്ന മണ്ണാണ് ഹംപി എന്ന തിരിച്ചറിവുണ്ടായത് പിന്നീടുള്ള ദിവസങ്ങളിൽ ആയിരുന്നു. അറിയും തോറും നമ്മേ ആകർഷിക്കുന്ന ഹംപി. ഐതിഹ്യങ്ങളും പുരാണങ്ങളും സത്യമോ മിഥ്യയോ എന്ന് ഒരു നിമിഷമെങ്കിലും ചിന്തിച്ചു പോവും ഇവിടെ വന്നാൽ. ഇവിടെ കല്ലുകൾ കഥ പറയുന്നു, മണ്മറഞ്ഞു പോയ വിജയനഗര സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ കഥ. 

Stone chariot

 നഗരത്തിന്റെ തിരക്കുകളിൽ നിന്ന് അകന്നു മാറി വളരെ കുറച്ചു ജനസംഖ്യയുള്ള വികസനം വളരെ കുറവ് മാത്രമുള്ള ഒരു പ്രദേശം. ഹംപി നഗരത്തോട് ചേർന്നു കിടക്കുന്ന ഹോസ്പെറ്റ് റെയിൽവേ സ്റ്റേഷനിൽ നിന്നായിരുന്നു അപ്പൂപ്പൻതാടിയുടെ യാത്ര തുടങ്ങുന്നത് ( അപ്പൂപ്പൻതാടി ഒരു ലേഡീസ് ട്രാവൽ ഗ്രൂപ്പ് ആണ് ). ബാംഗ്ലൂരിൽ നിന്ന് രാത്രി പുറപ്പെടുന്ന ഹംപി എക്സ്പ്രസ്സ് രാവിലെ 7 മണിക്ക് ഹോസ്പെറ്റിൽ എത്തി ചേരും. ഞങ്ങൾ 23 പേരായിരുന്നു ഇത്തവണ അപ്പൂപ്പൻതാടിക്കൊപ്പം ഹംപി കാണാൻ പുറപ്പെട്ടത്.ഹംപിയിൽ പ്രധാനമായും രണ്ടുതരത്തിലുള്ള സ്മാരകങ്ങൾ ആണ്‌ ഇന്നവശേഷിക്കുന്നത്. എണ്ണിയാൽ തീരാത്ത ആരാധനാലയങ്ങൾ ഒരു വശത്തും തകർന്നടിഞ്ഞ രാജവംശത്തിന്റെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ മറു വശത്തും. വിരുപാക്ഷ ടെമ്പിളിൽ നിന്നു ടൂർ ഗൈഡ് ഞങ്ങൾക്കൊപ്പം ചേർന്നു.ചരിത്ര പ്രാധാന്യമുള്ള സ്ഥലങ്ങളിൽ പോവുമ്പോൾ ടൂർ ഗൈഡ് വേണമെന്ന യാഥാർത്യം  തിരിച്ചറിഞ്ഞ യാത്ര കൂടിയായിരുന്നു ഇത്. ഹംപിയുടെ പ്രധാന ആകർഷണങ്ങളിൽ ഒന്ന് വിരൂപാക്ഷ ടെമ്പിൾ ആണ്. ഒരു ക്ഷേത്രം എന്നതിലുപരി art and architecture വിസ്മയം അതാണ് ഇവിടുള്ള തൂണുകളും ശില്പങ്ങളും. ശാസ്ത്രവും സാങ്കേതിക വിദ്യയും ഇത്രയേറെ വികസിച്ച ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ നിന്ന് തിരിഞ്ഞു നോക്കുമ്പോൾ ഹംപിയിൽ അവശേഷിക്കുന്നതെല്ലാം അത്ഭുതമാണ്. കാലത്തിനു മുൻപേ സഞ്ചരിച്ച പ്രതിഭകൾ. വിരൂപാക്ഷ ടെമ്പിൾ ഗോപുരത്തിന്റെ inverted ഇമേജ് ക്ഷേത്രത്തിനകത്തെ ചുമരിൽ പ്രതിഫലിച്ചു കണ്ട നിമിഷം ഹംപിയിൽ ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്ന അത്ഭുദങ്ങളിൽ ഒന്നിതാണെന്നു ഞാൻ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. Pin hole camera effect എന്ന ഒരു പ്രതിഭാസം വെറും കല്ലുകളാൽ തീർത്തു ലോകത്തിനു മുൻപിൽ സമർപ്പിച്ച വിജയനഗര സാമ്രാജ്യം. ഹംപിയിൽ ചിലവഴിക്കുന്ന ഓരോ നിമിഷവും നമ്മളവരിൽ അഭിമാനം കൊള്ളും. വിരൂപാക്ഷ ടെമ്പിളിൽ നിന്ന് ഞങ്ങൾ പോയത് വിജയ വിതല ടെമ്പിളിലെക്കാണ്.അവിടെ എത്തിയപ്പോൾ ആദ്യം കണ്ണുടക്കിയത് stone  chariot  ആണ്. ഇവിടത്തെ മറ്റൊരു പ്രധാന ആകർഷണമാണ് musical pillers. കൽത്തൂണുകളിൽ തട്ടിയാൽ വാദ്യോപകരണങ്ങളുടെ ശബ്ദം പുറപ്പെടുവിക്കുന്ന തൂണുകൾ. ആളുകളുടെ ഉപയോഗത്തിൽ പല തൂണുകളും നശിച്ചത് കൊണ്ട് തന്നെ ഇന്ന് നമുക്ക് അത് ആസ്വദിച്ചറിയാൻ മണ്ഡപത്തിലേക്ക് പ്രവേശനമില്ല. വിജയ വിതല ടെമ്പിളിൽ നിന്നിറങ്ങിയ ഞങ്ങളുടെ അടുത്ത ലക്‌ഷ്യം നൂറ്റാണ്ടുകളോളം ഹംപിയെ ഭരിച്ച രാജവംശം അടുത്തറിയുക എന്നതായിരുന്നു. കൂറ്റൻ മതിലുകളാൽ ചുറ്റപ്പെട്ട പ്രദേശം. കൊട്ടാരങ്ങളെല്ലാം നശിപ്പിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഇന്നവശേഷിക്കുന്നത് അവയുടെ ബേസ്‌മെന്റ്സ് മാത്രമാണ്.

Lotus mahal 

ലോട്ടസ് മഹൽ എന്നറിയപ്പെടുന്ന റാണി മാരുടെ സമ്മർ പാലസ് ഇന്നുമൊരലങ്കാരമായി നിലകൊള്ളുന്നുണ്ടവിടെ. പാലസിലേക്ക് ഇന്ന് യാത്രക്കാർക്ക് പ്രവേശനമില്ല. ലോട്ടസ് മഹൽ പോലെ തന്നെയുള്ള മറ്റൊരു ആകർഷണം  elephant stable  ആണ്. റോയൽ എലിഫന്റ്സിനു വേണ്ടി പണി തീർത്ത മാളിക. ആനക്കും ആനപാപ്പാനും ഇത്രേം വലിയ മാളികയാണേൽ ചുറ്റിലും തകർന്നടിഞ്ഞു കിടക്കുന്ന രാജകൊട്ടാരത്തിന്റെ വ്യാപ്തി നമുക്ക് ഊഹിക്കാവുന്നതേ ഉള്ളൂ.Queens bath ,Pushkarni, Mahanavami dibba, underground Shiva temple തുടങ്ങി പിന്നീടു പോയ സ്ഥലങ്ങൾ എല്ലാം തന്നെ ഒരു തരത്തിൽ അല്ലെങ്കിൽ മറ്റൊരു തരത്തിൽ നമ്മേ അത്ഭുതപെടുത്തികൊണ്ടിരിക്കും. ഹംപിയിലെ മനോഹരമായ ആർക്കിടെക്ചർ വിസ്മയത്തിൽ എടുത്തു പറയേണ്ട ഒന്നാണ് പുഷ്കരണി.ക്ഷേത്രങ്ങളോട് ചേർന്ന് കാണപ്പെടുന്ന സ്റ്റപ്പ്ഡ് വെൽ.

Elephant stable 

ആദ്യദിവസത്തെ ഞങ്ങളുടെ അവസാന പ്രോഗ്രാം മഹാനവമി ടിബ്ബയിൽ നിന്നുള്ള സൂര്യാസ്തമയം ആയിരുന്നു. അവിടേക്ക് പോകും വഴിക്ക് മറ്റൊന്ന് കൂടി കണ്ടു.secret chamber എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു അണ്ടർ ഗ്രൗണ്ട് റൂം. രാജാക്കന്മാരും സൈനിക തലവന്മാരും തന്ത്രങ്ങൾ മെനഞ്ഞിരുന്ന പുറത്തു നിന്നുള്ളവർക്ക് എളുപ്പം മനസിലാക്കാൻ കഴിയാത്ത ഒരു അണ്ടർ ഗ്രൗണ്ട് റൂം.secret chamberil  നിന്നിറങ്ങിയ ഞങ്ങൾ പിന്നീട്‌ മഹാനവമി ടിബ്ബ ലക്‌ഷ്യം വെച്ച് നീങ്ങി. മേഘങ്ങൾ സൂര്യാസ്തമയം മുടക്കിയെങ്കിലും , ഒരു കാലത്തെ രാജാക്കന്മാരുടെ രാജ സദസ്സിലാണ് നിന്നതെന്നെ ചാരിതാർഥ്യത്തോടെയാണ് ഞങ്ങൾ മവനവമി ടിബ്ബയിൽ നിന്നിറങ്ങിയത്. തിരിച്ചു നടക്കുമ്പോൾ വിരൂപാക്ഷ ടെമ്പിളിനടുത്തായുള്ള മാർക്കറ്റ് ഒന്നുണർന്ന പോലെയാണ് തോന്നിയത്. നൂറ്റാണ്ടുകളോളം ഹംപിക്ക് അലങ്കാരമായി തല ഉയർത്തിനിൽകുന്ന വിരൂപാക്ഷ ടെമ്പിളും കടന്നു റൂമിലേക്ക് നീങ്ങിയപ്പോൾ മനസ്സ് നിറയെ ഹംപി ആയിരുന്നു. കണ്ടു തീർന്നതും ഇനി കാണാൻ പോകുന്നതുമായ ഹംപി.